a person with a stomach ache holding their hands over their stomach with an illustration of intestines super imposed over top

Bakterie z rodzajów Bacteroides i Bifidobacterium – jak działają w jelitach?

Co to jest Bacteroides?

To beztlenowe bakterie (żyją bez tlenu) w kształcie pałeczek. Są najliczniejsze w jelitach, zwłaszcza u osób, które jedzą dużo białka i tłuszczu. Ich zadania:

  • Rozkładają trudne do strawienia substancje (np. błonnik z warzyw), dzięki czemu organizm może wykorzystać składniki odżywcze.

  • Wytwarzają kwas, który pomaga w trawieniu.

  • Mogą być niebezpieczne, jeśli przedostaną się poza jelita (np. do krwi). Wtedy powodują infekcje, które trudno leczyć antybiotykami.

Co to jest Bifidobacterium?

To dobrotworne bakterie w kształcie rozgałęzionych pałeczek. Są ważne dla niemowląt (zwłaszcza karmionych piersią), bo pomagają im trawić mleko matki. Ich zadania:

  • Wzmacniają jelita – utrudniają rozwój szkodliwych bakterii.

  • Wspierają układ odpornościowy – pomagają organizmowi bronić się przed chorobami.

  • Produkują substancje (np. kwas mlekowy), które działają jak naturalne leki.

Jak się różnią?

Cecha Bacteroides Bifidobacterium
Wygląd Pałeczki (bez rozgałęzień) Pałeczki z rozgałęzieniami
Gdzie dominują? U dorosłych, zwłaszcza przy diecie bogatej w białko U niemowląt, zwłaszcza karmionych piersią
Czy mogą zaszkodzić? Tak (np. przy infekcjach) Nie (są bezpieczne)
Zastosowanie Badania nad lekami przeciw infekcjom Probiotyki (np. w jogurtach)

Dlaczego są ważne?

  • Bacteroides: Pomagają nam trawić jedzenie, ale trzeba uważać, by nie „uciekły” z jelit.

  • Bifidobacterium: To „strażnicy jelit” – chronią przed chorobami i wzmacniają odporność.

Oba rodzaje są potrzebne, ale działają inaczej. Bacteroides to „pracownicy” w trawieniu, a Bifidobacterium to „ochroniarze” jelit.

Skutki uboczne zwiększonej ilości bakterii Bacteroides

Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO)

Nadmiar Bacteroides w jelicie cienkim może prowadzić do SIBO, objawiającego się:

  • Wzdęciami i gazami z powodu fermentacji złożonych węglowodanów.

  • Bólami brzuchazaparciami lub biegunką.

  • Zaburzeniami wchłaniania witamin i minerałów, jeśli nieleczony1.

W skrajnych przypadkach SIBO może powodować kwasicę mleczanową (z powodu nadmiaru kwasu D-mlekowego) i zamglenie mózgu (trudności z koncentracją, dezorientacja).

Infekcje i powikłania

Choć Bacteroides są zwykle komensalne, ich przedostanie się poza jelita (np. do krwi) może wywołać:

  • Posocznicę lub ropnie6.

  • Zapalenie otrzewnej lub sepsę – zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością.

Inne skutki

  • Nadwrażliwość na antybiotyki: Niektóre gatunki (np. B. fragilis) są oporne na metronidazol i karbapenemy, co utrudnia leczenie infekcji.

  • Reakcje alergiczne: Choć rzadko, nadmiar bakterii może wywołać wysypkę lub obrzęk u osób z alergiami.

Kiedy ryzyko jest większe?

Nadmiar Bacteroides częściej występuje u osób:

  • Stosujących probiotyki bez konsultacji (np. przy diecie bogatej w cukry proste).

  • Z zaburzeniami odporności lub uszkodzoną błoną śluzową jelit