Necator americanus – budowa, cykl życiowy i znaczenie chorobotwórcze

Necator americanus (nekator amerykański) to gatunek nicienia pasożytującego w jelicie cienkim człowieka. Należy do rodziny Ancylostomatidae i jest jednym z dwóch głównych gatunków tęgoryjców atakujących ludzi (obok Ancylostoma duodenale). Pasożyt ten występuje głównie w regionach tropikalnych i subtropikalnych, zwłaszcza w Afryce, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Łacińskiej i na wyspach Pacyfiku.

Morfologia i cykl życiowy

• Dorosłe osobniki mają długość:

  • samce: 7–9 mm

  • samice: 9–11 mm

• Charakterystyczne są półksiężycowate kapsuły gębowe wyposażone w płytki tnące, którymi pasożyt przyczepia się do błony śluzowej jelita i pobiera krew.

• Samice składają jaja wydalane z kałem, które w glebie przekształcają się w larwy rabditopodobne, a następnie w inwazyjne larwy filariopodobne (L3).

• Larwy wnikają przez skórę człowieka, dostają się z krwią do płuc, przechodzą do gardła, są połykane i trafiają do jelita, gdzie dojrzewają.

Objawy zakażenia

• Skórne: świąd i rumień w miejscu wniknięcia larw („świąd górników”).

• Płucne: kaszel, świszczący oddech (faza wędrówki larw).

• Jelitowe: bóle brzucha, biegunki, utrata apetytu.

• Niedokrwistość z niedoboru żelaza – pasożyt żywi się krwią, co prowadzi do przewlekłej utraty krwi i niedoboru żelaza, szczególnie groźne u dzieci i kobiet w ciąży.

Diagnostyka

• Badanie kału w kierunku obecności jaj tęgoryjców (mikroskopowo).

• Badania krwi: często występuje eozynofilia i cechy niedokrwistości.

Leczenie i profilaktyka

• Leki przeciwpasożytnicze:  (pojedyncza dawka zwykle skuteczna).

• Suplementacja żelaza w przypadku niedokrwistości.

• Profilaktyka:

  • noszenie obuwia w rejonach endemicznych,

  • poprawa warunków sanitarnych,

  • unikanie kontaktu z glebą zanieczyszczoną kałem ludzkim.

Znaczenie medyczne i społeczne

Necator americanus jest jednym z najczęstszych pasożytów jelitowych w krajach rozwijających się. Zakażenia nim mają duże znaczenie zdrowotne i społeczne, ponieważ przewlekła utrata krwi może prowadzić do opóźnienia rozwoju fizycznego i umysłowego u dzieci, a także do zmniejszonej wydolności pracy u dorosłych.