Markery nowotworowe, nazywane również wskaźnikami nowotworowymi, to substancje chemiczne o zróżnicowanej budowie wytwarzane w tkankach organizmu. W zdrowych tkankach ich ilość jest minimalna. Kiedy jednak pojawia się nowotwór, zwiększa się produkcja tych substancji.
Należy przede wszystkim pamiętać, że nawet podwyższone markery nowotworowe nie zawsze oznaczają, że mamy do czynienia z rakiem. Ich oznaczenie można łatwo zaburzyć, dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie:
- Oddając próbkę, powinieneś być w pełni zdrowy. Nawet drobne przeziębienie czy gorączka mogą zafałszować wyniki.
- W przypadku oznaczania PSA u mężczyzn, przed badaniem zrezygnuj z wysiłku fizycznego, który powoduje ucisk gruczołu krokowego (np. jazda na rowerze).
- W przypadku oznaczania PSA, na dwa dni przed oddaniem próbki powstrzymaj się od współżycia oraz unikaj długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej.
- Nie wykonuj badań podczas okresu.
1. Morfologia krwi – To podstawowe badanie, które pozwala na ogólne określenie stanu zdrowia. Pozwala określić zaburzenia odporności i jest pierwszym krokiem w diagnozie Białaczki
2. OB (odczyn Biernackiego) – określa prędkość opadania krwinek czerwonych w osoczu. Podwyższona wartość może wskazywać na przewlekły stan zapalny, choroby autoimmunologiczne, infekcji lub chorób przewlekłych
3. CEA (antygen rakowo-płodowy) –marker który określa poziom białka produkowanego przez niektóre komórki nowotworowe np nowotwór jelita grubego. wysoki poziom może również wskazywać stany zapalne, lub infekcje.
4. CA 19-9 –Marker nowotworowy którego oznaczanie może być przydatne w procesie diagnostyki głównie nowotworu trzustki, ale również nowotworów jelita grubego, czy żołądka.
Badania diagnostyczne typowe dla kobiet:
CA 15-3
Wykorzystuję się głównie w diagnostyce raka piersi, jednak jego podwyższone stężenie obserwuje się również u osób cierpiących na inne nowotwory tj. raka jajnika, szyjki macicy, endometrium, raka płuca.
CA 125
Białko antygenowe, które jest markerem nowotworowym. Jego stężenie jest szczególnie wysokie u kobiet z rakiem jajnika.
Badania diagnostyczne typowe dla mężczyzn:
PSA (antygen swoisty dla prostaty)
Jest jednym z markerów przerostu prostaty wykrywanym w krwi. Oznaczenie poziomu PSA całkowitego powinno być wykonywane regularnie, gdyż jest to jedna z metod badania przesiewowego wykonywanego u mężczyzn w celu wczesnego wykrycia raka prostaty.
AFP (alfa-fetoproteina)
Może wskazywać na raka wątroby, nowotwór jąder lub marskość wątroby.
Podsumowanie
Badania krwi w diagnostyce nowotworowej mogą zawierać cenne informacje, aby postawić ostateczną diagnozę lekarze muszą posiadać również badania obrazowe oraz biopsje tkanki chorobowek. Markery nowotworowe są pierwszym sygnałem by udać się do lekarza w celu wykluczenia innych chorów.
