Jakimi pasożytami mogą zarazić się dzieci w Polsce?

Parazyty jelitowe stanowią poważny problem zdrowotny na całym świecie, w tym również w Polsce. Jednak z uwagi na zauważalną poprawę warunków sanitarnych w kraju na przestrzeni lat, częstość zarażania się przez dzieci pasożytami znacznie spadła, ale nadal nie jest całkowicie wolna od zagrożeń z nimi związanych. Jak można zarazić się robakami? Jakie są objawy skórne i neurologiczne, gdy dojdzie do ich wniknięcia do organizmu?

W jaki sposób można zarazić się parazytami?

Trafiają one do organizmów dzieci w różny sposób. Przenoszone są w zatłoczonych miejscach, których dobrym przykładem jest przedszkole, przez kontakt ze zwierzętami i zarażonymi osobami, drogą pokarmową czy przez dotknięcie ust brudnymi, niezdezynfekowanymi dłońmi. Maluchy poniżej 5 roku życia są najbardziej podatne na infekcje i stanowią one dla nich większe ryzyko, ze względu na niedojrzały jeszcze układ odpornościowy, który we wczesnym dzieciństwie wciąż się rozwija.

Robaki występujące u dzieci w Polsce

W celu jak najszybszego rozpoznania potencjalnej infekcji warto wiedzieć, jakie mogą być najpowszechniejsze robaki u dziecka. Objawy mają zwykle charakter skórny lub neurologiczny, ale często bywają nieswoiste, stąd trudno skojarzyć je właśnie z pasożytami. Oto najpowszechniejsze z nich:

• Owsik (Enterobius vermicularis) jest jednym z najczęstszych pasożytów jelitowych u dzieci. Zakażenie następuje poprzez połknięcie jaj, które mogą być obecne na powierzchni zabawek, mebli czy rąk. Jakie są objawy robaków u dzieci? Główne to świąd odbytu, szczególnie w nocy, oraz drażliwość. Zakażenie owsikiem jest uciążliwe, ale zwykle nie powoduje poważnych powikłań. Warto jednak wyleczyć całą rodzinę, ponieważ mogą łatwo się przenosić, chociażby przez kontakt czy używanie wspólnych przyborów toaletowych.
• Glista ludzka (Ascaris lumbricoides) jest kolejnym powszechnym pasożytem jelitowym. Zarażenie następuje przez spożycie jaj, które mogą być obecne w glebie, wodzie lub na skażonych powierzchniach. Jakie są objawy pasożytów u dzieci dotkniętych tym problemem? Te parazyty mogą wywoływać symptomy takie jak ból brzucha, nudności, wymioty oraz zaburzenia apetytu. W przypadku cięższych infekcji mogą prowadzić do niedożywienia i zahamowania wzrostu.
• Tasiemiec (Taenia saginata i Taenia solium) zakażenie bruzdogłowcem jest rzadsze niż owsiki czy glista, ale nadal występuje w Polsce. Dostanie się do organizmu następuje przez spożycie mięsa zanieczyszczonego jajami lub przez zjedzenie surowych ryb zarażonych jego larwami. Dość trudno jest rozpoznać te pasożyty u dziecka. Objawy neurologiczne i jelitowe zakażenia tasiemcem są nieswoiste i mogą obejmować bóle brzucha, nudności, utratę apetytu i problemy z trawieniem.
• Włosogłówka (Trichuris trichiura) jest następnym parazytem jelitowym, który może dotknąć najmłodszych. Infekcja następuje przez spożycie jaj obecnych w glebie – w przypadku geofagii – lub na skażonych rękach. Objawy to ból brzucha, biegunka, a w przypadkach ciężkich zakażeń może wystąpić niedokrwistość.

Jakie jest ryzyko zarażenia innymi robakami?

Zarażenia innymi pasożytami są bardzo rzadkie, ale mogą zostać nabyte w czasie wakacji za granicą, w krajach egzotycznych i tropikalnych, gdzie poziom higieny jest niski. Przed lub po podróży warto zgłosić się po poradę do Centrum zdrowia KidsClinic, gdzie wykwalifikowani pediatrzy wyjaśnią wskazania do diagnostyki, leczenia, a także profilaktyki chorób pasożytniczych. W przypadku podejrzenia infekcji pasożytami jelitowymi należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem w celu wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Jak dbać o profilaktykę zakażeń u dziecka?

Oczywistym środkiem profilaktycznym jest higiena. Bezwzględnie należy pilnować mycia dłoni malucha po wyjściu z toalety, a także przed wzięciem do ręki jakiegokolwiek produktu spożywczego. Oprócz tego trzeba pilnować go podczas zabaw w piaskownicy czy w zbiornikach wodnych. Robaki u dzieci to temat bardzo powszechny i nie można go całkowicie wykluczyć nawet w rodzinach, w których dba się o czystość. Dlatego ważnym elementem zapobiegania pasożytom będzie również systematyczne testowanie.

Dlaczego profilaktyka zakażeń jest taka ważna?

Warto co jakiś czas wykonać profilaktyczny test na obecność parazytów. Bardzo często długo próbuje się zdiagnozować rozmaite choroby, zanim zostaną wykryte pasożyty u dziecka. Objawy skórne bywają mylone z alergiami – kolejki do specjalistów są długie, więc zanim zostaną wykluczone uczulenia, mija mnóstwo czasu. Wtedy choroba pasożytnicza jest już zaawansowana i maluch może doświadczać jej powikłań w postaci anemii czy przykrych dolegliwości. Ryzyko zakażenia jest natomiast bardzo wysokie – zwłaszcza u najmłodszych, którzy nie mają jeszcze wyrobionych nawyków higienicznych. Nie można zatem wykluczyć robaków, szczególnie gdy pociecha chodzi do żłobka lub przedszkola.

Jak diagnozuje się pasożyty w organizmie dziecka?

Podstawowym materiałem badawczym na parazyty jest kał, a zatem wysłanie jego próbki do laboratorium w celu stwierdzenia obecności jaj lub larw pasożyta u dzieci jest najprostszym i najskuteczniejszym sposobem testowania. Wykonuje się je w ciągu kilku dni, co znacząco skraca czas oczekiwania na wynik i wdrożenia celowanego leczenia. Co więcej, jest to metoda całkowicie bezpieczna, bezinwazyjna i prosta, co oznacza, że można testować tak często, jak potrzeba bez obaw o zdrowie malucha. W Centrum zdrowia KidsClinic w Kaliszu dostępne jest badanie Pasożyty Jelitowe Komplex, które obejmuje kompletną diagnostykę wykrycia aż 20 pasożytów. Przychodnia KidsClinic ma w swojej ofercie także e-konsultację z e-receptą dostępną do tego badania, co sprawia, że diagnostyka i działanie jest znacznie szybsze.

Zakażenia pasożytami jelitowymi są nadal problemem zdrowotnym w Polsce, zwłaszcza u najmłodszych. Jednak świadomość zagrożenia, odpowiednia higiena oraz dbanie o jakość spożywanych pokarmów mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka zarażenia. Warto pamiętać, że zwykłe zakażenia pasożytami można skutecznie wyleczyć, a odpowiednia profilaktyka może pomóc w uniknięciu zakażenia w przyszłości.

Źródła:

1. P. B. Heczko, A. Pietrzyk, M. Wróblewska (red.), Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa 2014.
2. P. Gajewski, A. Szczeklik, Interna Szczeklika 2019, Medycyna Praktyczna, Kraków 2019.
3. dr. n. med. Jolanta Popielska, Choroby pasożytnicze u dzieci.