Blog
Pełzaki czerwonki (Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar) – charakterystyka, objawy i diagnostyka
Charakterystyka pasożytów
Entamoeba histolytica oraz Entamoeba dispar to morfologicznie bardzo podobne ameby jelitowe człowieka. Oba gatunki bytują w jelicie grubym, jednak ich znaczenie kliniczne jest odmienne.
- Entamoeba histolytica – gatunek patogenny, odpowiedzialny za amebozę jelitową i pozajelitową (m.in. ropień wątroby).
- Entamoeba dispar – uznawana za niepatogennego komensala, niepowodującego zmian chorobowych.
Ze względu na identyczny obraz mikroskopowy, różnicowanie między gatunkami wymaga zastosowania metod molekularnych lub testów immunologicznych.
Drogi zakażenia
Do transmisji Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar dochodzi drogą fekalno-oralną – poprzez spożycie wody lub żywności skażonej cystami pasożyta. Częstsze zakażenia występują w rejonach o niskim poziomie higieny i słabym systemie sanitarnym.
Objawy kliniczne
- Entamoeba histolytica: może powodować pełzakowicę jelitową z krwistą biegunką, bólami brzucha, gorączką i odwodnieniem. W ciężkich przypadkach dochodzi do powikłań pozajelitowych, takich jak ropnie wątroby czy zajęcie płuc.
- Entamoeba dispar: przebieg bezobjawowy, brak zdolności do inwazji tkanek.
Diagnostyka
Rozpoznanie Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar opiera się na:
- mikroskopowym badaniu kału (cysty, trofozoity – brak możliwości różnicowania gatunków),
- testach immunologicznych wykrywających antygeny E. histolytica,
- metodach molekularnych (PCR), pozwalających na jednoznaczne odróżnienie E. histolytica od E. dispar.
Leczenie
- Entamoeba histolytica: wymaga leczenia farmakologicznego – stosuje się m.in. metronidazol lub tinidazol w terapii inwazyjnej, a następnie preparaty działające w świetle jelita (np. paromomycyna).
- Entamoeba dispar: jako gatunek niepatogenny nie wymaga leczenia.
Profilaktyka
- spożywanie wyłącznie bezpiecznej, przegotowanej wody,
- dokładne mycie owoców i warzyw,
- przestrzeganie zasad higieny rąk,
- poprawa warunków sanitarnych w rejonach endemicznych.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar
- Co to są Entamoeba histolytica i Entamoeba dispar?
Entamoeba histolytica to patogenny pasożyt wywołujący amebozę, natomiast Entamoeba dispar jest niepatogennym komensalem jelitowym człowieka. - Jak dochodzi do zakażenia Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar?
Zakażenie Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar następuje drogą fekalno-oralną, poprzez spożycie cyst obecnych w zanieczyszczonej wodzie lub żywności. - Jakie objawy daje Entamoeba histolytica?
Entamoeba histolytica może powodować krwiste biegunki, bóle brzucha, gorączkę, a także powikłania pozajelitowe, takie jak ropień wątroby. - Czy Entamoeba dispar wywołuje choroby?
Nie, Entamoeba dispar nie ma zdolności do inwazji tkanek i uznawana jest za niepatogenną. - Jak rozróżnić Entamoeba histolytica od Entamoeba dispar?
Mikroskopowo oba gatunki wyglądają identycznie – konieczne są testy molekularne (PCR) lub immunologiczne w celu różnicowania. - Jak leczy się zakażenie Entamoeba histolytica?
Zakażenie Entamoeba histolytica leczone jest metronidazolem lub tinidazolem, a następnie lekami działającymi w świetle jelita, np. paromomycyną. - Jak zapobiegać zakażeniu Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar?
Profilaktyka zakażenia Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar obejmuje higienę rąk, mycie owoców i warzyw oraz unikanie spożywania nieprzegotowanej wody.
